Żory to miasto z bardzo bogatą historią, które znajduje się w południowej Polsce, w województwie śląskim. Pierwszą wzmiankę o nim można znaleźć w dokumentach już z 1258 roku, która zaświadcza, że miejscowość ta przeszła na własność księcia opolsko-raciborskiego Władysława. Nic więc dziwnego, że na jej ternie po dziś dzień można podziwiać wiele majestatycznych zabytków, które są pozostałością po długiej i bardzo ciekawej historii całego regionu. Gdy dodamy do tego piękną architekturę, mnóstwo zieleni oraz liczne szlaki turystyczne, które ulokowane są zarówno w samych mieście, jak i jego okolicy, uzyskamy w ten sposób idealny kierunek na weekendowy wypad! Co więc dokładniej powinno się zobaczyć na miejscu? Jakie są najciekawsze atrakcje turystyczne w samych Żorach i ich sąsiedztwie? Tego dowiecie się z dzisiejszego artykułu! Zapraszamy do lektury!
Spis treści:
1. Gdzie leżą Żory?
2. Co warto zobaczyć w Żorach?
3. Lista najciekawszych atrakcji turystycznych w Żorach
• Mury miejskie w Żorach
• Rynek w Żorach
• Muzeum Ognia w Żorach
• Muzeum Miejskie w Żorach
• Tężnia solankowa w Żorach
• Park wodny Aquarion w Żorach
• Park rozrywki Twinpigs w Żorach
• Pałac w Baranowicach
• Staw Śmieszek w Żorach
• Pojezierze Palowickie
• Jezioro Łąka w Pszczynie
• Jezioro Goczałkowickie w Goczałkowicach-Zdroju
Gdzie leżą Żory?
Żory to niewielkie miasto, które leży w województwie śląskim, na terenie Krainy Górnej Odry, w południowej Polsce. Miejscowość ta ulokowana jest nad rzeką Rudą, niedaleko Rybnika i Jastrzębia Zdroju. Jest to jedna z miejscowości należących do Rybnickiego Okręgu Węglowego. Od Katowic, czyli stolicy województwa śląskiego dzieli ją około 40 kilometrów, a od Krakowa, czyli stolicy województwa małopolskiego około 110 kilometrów. To powoduje, że Żory są bardzo dobrze skomunikowane z całym regionem, dzięki czemu można do nich dotrzeć w bardzo krótkim czasie z każdego z tych miast.
Co warto zobaczyć w Żorach?
Żory to jedno z tych miast, które może pochwalić się bardzo długą i ciekawą historią. Już w trakcie tworzenia się zalążków państwa Polan jego tereny zamieszkiwało bowiem plemię Golęszyców. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi jednak z 1258 roku, kiedy to nazwa Żory pojawiła się w dokumentach, które zaświadczały, że miejscowość ta przeszła na własność księcia opolsko-raciborskiego Władysława. Wówczas narodzinom miasta sprzyjały naturalne warunki obronne oraz dogodne warunki geopolityczne. To dlatego, że znajdowało się w pobliżu Bramy Morawskiej, która stanowiła naturalną ochronę przed ekspansywną polityką Czech na Ziemie Piastowskie, a dodatkowo to właśnie tędy przebiegały główne szlaki handlowe ze wschodu na zachód i z północny na południe. Nic więc dziwnego, że postanowiono zabezpieczyć miasto murami obronnymi oraz fortyfikacjami, które zostały ukończone na przełomie XIII i XIV wieku. Niestety, w trakcie swojej długiej historii Żory były wielokrotnie niszczone i przechodziły z rąk do rąk, dlatego nie wszystkie budowle przetrwały do dziś. Mimo to, na ich terenie wciąż zachowało się wiele bardzo ciekawych zabytków, które podczas wizyty w mieście warto odwiedzić. Do tego zarówno w samym mieście, jak i jego okolicy wiele jest pięknych budynków, parków, lasów i akwenów, dlatego przypadnie ono do gustu podróżnikom o różnych upodobaniach turystycznych, w końcu na miejscu można połączyć zwiedzanie wiekowych budowli z aktywnym wypoczynkiem na łonie na natury. Co więc jeszcze warto w nim zobaczyć? Mamy dla Was kilkanaście wspaniałych propozycji! Sprawdźcie najciekawsze atrakcje turystyczne w Żorach i okolicy!
Lista najciekawszych atrakcji turystycznych w Żorach
1. Mury miejskie w Żorach
Jednym z najciekawszych zabytków w Żorach są pozostałości średniowiecznych murów obronnych, które zostały wzniesione na przełomie XIII i XIV wieku. W pierwszej kolejności powstały dwie bramy: od wschodu Krakowska, która znajdowała się w okolicach dzisiejszej ulicy Dolne Przedmieście oraz od zachodu Górna, która usytuowana była w okolicach dzisiejszej ulicy Moniuszki. Obie te fortyfikacje miały formę prostokątnego budynku z jedną kondygnacją i wejściem o szerokości niemal 3 metrów. Sam mur zaś miał około 8 metrów wysokości i został postawiony na kamiennym fundamencie o szerokości około półtora metra, aby zapewnić większe bezpieczeństwo. Dodatkowym wzmocnieniem obrony miejskiej była otaczająca miasto fosa, której szerokość wahała się od 9 do 18 metrów, a głębokość gdzieniegdzie dochodziła nawet do 5 metrów. I choć mury te wielokrotnie obroniły miasto, między innymi przed wojskami Kazimierza Wielkiego, armią Bolko Husyty oraz wojskami króla Macieja Korwina, to mimo to od końca XVII wieku ich rola nieubłaganie malała, w wyniku czego z kolejnymi latami stopniowo zaczęły się rozpadać. Do tego doszły pożary miasta, w tym ten z 1789 i 1807 roku, które przyczyniły się do ich zniszczenia, a cegłę z ich rozbiórki wykorzystywano przy odbudowie spalonych domów. Do dzisiaj przetrwały jednak ich fragmenty, które można podziwiać przy ulicy Ogrodowej oraz ulicy Męczenników Oświęcimskich. Są to najstarsze mury obronne na terenie całego Śląska, które zostały wpisane do rejestru zabytków.
2. Rynek w Żorach
Następnym obowiązkowym punktem do odwiedzenia w Żorach jest zabytkowy rynek, który powstał na przełomie XIII i XIV wieku. Od czasów jego budowy aż do dziś stanowi on centrum miasta i mimo wielu pożarów, które je strawiły, wciąż wokół niego znajduje się wiele bardzo ciekawych budynków, które pochodzą głównie z XIX i XX wieku. Na uwagę zasługują tutaj przede wszystkim dwie kamienice, które ulokowane są w południowej pierzei rynku, gdzie obok siebie stoi ratusz i skromny dom rodzinny Otto Sterna, czyli laureata Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. Do tego w jego centralnej części usytuowana jest zabytkowa figura świętego Jana Nepomucena, a na północ od placu wznosi się kościół parafialny pod wezwaniem świętego Filipa i Jakuba, który został wzniesiony w XV wieku, w stylu gotyckim i przez te wszystkie lata istnienia był wielokrotnie niszczony i odbudowywany. Doskonałym pomysłem jest więc wybranie się do jednej ze znajdujących się na rynku restauracji lub kawiarni i delektując się lokalnymi przysmakami podziwianie piękna okolicznej architektury.
3. Muzeum Ognia w Żorach
Kolejną bardzo ciekawą atrakcją w Żorach jest Muzeum Ognia, które znajduje się przy ulicy Katowickiej. Już sam budynek tej placówki zachwyca odwiedzających go turystów, ponieważ swoim kształtem i kolorem przypomina buchający ogień, który nawiązuje do nazwy miasta. Jak głosi bowiem legenda, wzięła się ona od wyżarzania i wypalania lasów, co było pierwszym etapem zakładania stałej osady na terenie dzisiejszych Żor. Na uwagę zasługuje jednak nie tylko architektura gmachu, ale również to co w nim się znajduje, a to dlatego, że muzeum dzieli się na pięć tematycznych stref. Na miejscu można między innymi dowiedzieć się, jakie znaczenie miał ogień dla naszych przodków, jak sobie z nim radzili i dlaczego od początku odgrywał tak wielką rolę. Do tego gratką dla młodszych zwiedzających jest możliwość przeprowadzenia aż 85 eksperymentów, w tym między innymi zagotowania wody w temperaturze pokojowej, zapalnie znicza olimpijskiego oraz włączenie silnika napędzanego powietrzem. Jest to więc atrakcja dla turystów w każdym wieku!
4. Muzeum Miejskie w Żorach
Kolejnym muzeum w Żorach, które warto odwiedzić podczas wizyty w mieście jest muzeum miejskie, które znajduje się przy ulicy Muzealnej. Tutaj podobnie do Muzeum Ognia, już sam budynek tej placówki zasługuje na uznanie, bowiem od przeszło 10 lat mieści się ona w przepięknej zabytkowej Willi Haeringa, która została wzniesiona w 1908 roku i w ówczesnych Żorach była najbardziej okazałą budowlą w mieście. Samo muzeum zaś stanowi wspaniałą atrakcję dla turystów w każdym wieku, a to dlatego, że można w nim podziwiać ciekawą ekspozycję etnograficzną oraz zbiory dotyczące historii całego regionu. Do tego w placówce tej można oglądać też osiągnięcia polskich naukowców i podróżników z XIX i XX wieku, którzy w najdalszych zakątkach globu prowadzili badania naukowe i odkrywali nieznane dotąd miejsca. Jest to więc gratka zarówno dla miłośników historii, jak i tych, którzy interesują się dalekimi wyprawami!
5. Tężnia solankowa w Żorach
Nie każdy zdaje sobie sprawę, ale w Żorach można poczuć się niczym w Ciechocinku, a to za sprawą zmodernizowanej tężni solankowej, która znajduje się przy ulicy Folwareckiej! Jest to najnowszy obiekt rekreacyjny w mieście, który dostępny jest w Parku Cegielnia i ma kształt okręgu o średnicy aż 30 metrów i wysokość 7 metrów! W jego sercu można nie tylko zrelaksować się wdychając solankową mgiełkę, ale również podziwiać multimedialną fontannę, która zapewnia efekty świetlne i dźwiękowe. Działanie lecznicze inhalacji gwarantuje oryginalna solanka z Zabłocia, o największej na świecie zawartości jodu, która wydobywana jest od ponad 120 lat z głęboko położonych złóż wód leczniczych jodowo-bromowych z odwiertów „KORONA” i „TADEUSZ” w miejscowości uzdrowiskowej Zabłocie Solanka. Do tego na koronie tężni znajduje się ścieżka spacerowa, z której roztacza się piękny widok na otaczający ją park. Jest to więc idealne miejsce, aby odpocząć od zgiełku miasta i zaczerpnąć świeżego, zdrowego powietrza, pełnego właściwości zdrowotnych.
6. Park wodny Aquarion w Żorach
Tuż obok Parku Cegielnia, w którym znajduje się tężnia solankowa, usytuowany jest park wodny Aquarion. Jest to aquapark, który stanowi idealne miejsce, aby spędzić cały dzień w rodzinnym gronie, bowiem można korzystać w nim z wielu atrakcji, które przypadną do gustu zarówno młodszym, jak i starszym podróżnikom. Jego największymi atutami są różnorodne zjeżdżalnie, w których można poczuć dawkę adrenaliny, grota solna, do której sól sprowadzono prosto z Morza Martwego i Pakistanu, SPA, w którym można skorzystać z kąpieli jodowo-bromowych, ługowych i solankowych oraz sauna sucha, parowa i infrared, czyli sauna na podczerwień. Do tego w parku wodnym Aquarion znajduje się basen rekreacyjny, basen sportowy oraz brodzik, który jest doskonałym miejscem zabawy dla najmłodszych, którzy jeszcze nie potrafią pływać. Miejsce to będzie więc w sam raz zarówno dla rodzin z dziećmi, jak i dorosłych, którzy przez cały dzień będą mogli korzystać z różnego rodzaju aktywności!
7. Park rozrywki Twinpigs w Żorach
Wyjątkowym miejscem na mapie Żor jest z pewnością park rozrywki Twinpigs, który znajduje się przy ulicy Katowickiej. Jest to pierwsze w Polsce miasteczko, które zostało zainspirowane amerykańskimi klasykami, gdzie na przestrzeni ponad 10 hektarów ulokowanych jest aż osiem tematycznych stref nawiązujących do historii i kultury zza oceanu. Zaliczamy do nich Las Przygód, Las Vegas, Meksyk, Zwierzyniec, Powrót do Przyszłości, Rock’n’Roll, Dziki Zachód oraz Hawaje. Na ich terenie znajduje się ponad 50 niesamowitych atrakcji, w tym karuzele, strzelnice, kina 5D, małe zoo, park linowy, a także pokazy kaskaderskie rodem z Dzikiego Zachodu. Park rozrywki Twinpigs jest zatem doskonałym miejscem do spędzenia dnia w rodzinnym gronie, a do tego stanowi skarbnicę wiedzy dotyczącej historii i kultury Stanów Zjednoczonych.
8. Pałac w Baranowicach
Pisząc o najciekawszych atrakcjach w Żorach nie sposób nie wspomnieć o pałacu w Baranowicach, który znajduje się przy ulicy Zamkowej, w południowej części miasta. Jest to majestatyczna budowla, która została wzniesiona w XVII wieku, a w XIX wieku została przebudowana do obecnej formy przez Emila von Duranta, który był landratem rybnickim. Niestety, w późniejszych latach obiekt ten był niezagospodarowany i powoli zaczął powoli popadać w ruinę. Na szczęście podjęto decyzję o jego odrestaurowaniu, w wyniku czego w 2023 roku ukończono jego remont. Dzięki temu, obecnie można obejrzeć jego wnętrza, w których działa Restauracja Charlotta, a także zobaczyć wystawę stałą i czasową, które przedstawiają historię miasta. Dodatkowo, do pałacu przylega rozległy park, w którym rośnie kilkadziesiąt dębów będących pomnikami przyrody.
9. Staw Śmieszek w Żorach
Osoby lubiące wypoczywać na łonie natury mogą wybrać się do otaczającego Żory od północy i wschodu Parku Krajobrazowego Cysterskich Kompozycji Krajobrazowych Rud Wielkich, na terenie którego usytuowany jest staw Śmieszek. Jest to niewielkich rozmiarów zbiornik wodny, który jest idealnym miejscem, aby odpocząć od zgiełku miasta i zaczerpnąć świeżego powietrza. Ten wyjątkowy akwen od lat przyciąga swoim urokiem, a od niedawna jest jedynym otwartym latem i nadzorowanym kąpieliskiem w Żorach. Dla plażowiczów na jego brzegu przygotowano dwie piaszczyste plaże z ławkami i przebieralniami. Dodatkowo, warunki na nim umożliwiają uprawianie sportów wodnych, takich jak jak pływanie rowerem wodnym lub kajakiem, a do tego wokół niego znajduje się kilka szlaków turystycznych, po których można spacerować i podziwiać miejscową przyrodę.
10. Pojezierze Palowickie
Pojezierze Palowickie to kolejny fragment Parku Krajobrazowego Cysterskich Kompozycji Krajobrazowych Rud Wielkich, który otacza Żory od północnej i wschodniej strony. Jest to piękny, zielony zakątek Śląska, który często nazywany jest Śląskimi Mazurami. I nic w tym dziwnego, wszak na miejscu gęste sosnowe lasy poprzecinane są licznymi stawami hodowlanymi, które powstały tu przed laty w dolinie Jesionki, prawego dopływu Rudy. Park ten obfituje w rośliny i zwierzęta chronione, a turystom udostępniono liczne szlaki piesze, rowerowe i narciarskie, z których można podziwiać wspaniałą, miejscową przyrodę. Do tego na jego terenie usytuowana jest niewielka miejscowość o nazwie Palowice, która sama w sobie stanowi jedną z atrakcji turystycznych, bowiem stoi w niej piękny, drewniany kościółek pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej, który został wzniesiony na przełomie XVI i XVII wieku oraz okazały dwór, który został zbudowany w stylu klasycystycznym w drugiej połowie XIX wieku. Pojezierze Palowickie jest więc miejscem, w którym można połączyć wypoczynek na łonie natury ze zwiedzaniem wiekowych zabytków.
11. Jezioro Łąka w Pszczynie
Kolejną gratką dla osób, które uwielbiają kontakt z naturą, jest jezioro Łąka, które jest jedną z największych atrakcji w Pszczynie. Akwen ten znajduje się niecałe 20 kilometrów na południowy-wschód od Żor i można się do niego dostać w zaledwie kilkadziesiąt minut. Na miejscu ulokowany jest sporych rozmiarów zbiornik wody utworzony w 1987 roku na rzece Pszczynce wskutek budowy żelbetowej zapory. Jezioro to pełni kilka funkcji, bowiem stanowi obiekt przeciwpowodziowy, chroniący Pszczynę i okolicę przed zalaniem, a dodatkowo przy zaporze funkcjonuje pompownia przemysłowa, która zaopatruje okoliczne kopalnie w wodę. Oczywiście pełni ono również funkcję rekreacyjną, a do dlatego, że na południowo-wschodnim wybrzeżu usytuowana jest plaża wraz z przystanią, a jego zachodnia część jest dzika i zarośnięta, dzięki czemu można po niej spacerować z dala od zgiełku miasta.
12. Jezioro Goczałkowickie w Goczałkowicach-Zdroju
Następnym jeziorem w pobliżu Żor jest jezioro Goczałkowickie, które znajduje się w Goczałkowicach-Zdroju, nieco ponad 25 kilometrów od Żor. Akwen ten został utworzony w 1956 roku przez spiętrzenie wód zaporą, a obecnie jest to jeden z największych tego typu zalewów w Polsce, którego powierzchnia maksymalna wynosi aż 3200 hektarów! Jego główną funkcją jest zaopatrywanie mieszkańców Śląska w wodę pitną, ochrona Pszczyny i okolicznych terenów przed powodziami, wyrównywanie przepływów w okresie suszy oraz gospodarka rybacka. I tutaj podobnie do jeziora Łąka, na miejscu znajduje się kilka mniejszych plaż, a w jego wschodniej części ulokowana jest ogromna zapora, po której można spacerować. Dodatkowo, część terenów wokół jeziora Goczałkowickiego jest jest zalesiona, dzięki czemu znajduje się tam wiele pięknych tras, na których można odetchnąć od miasta.
Bibliografia:
https://www.zory.pl/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Żory
https://www.slaskie.travel/poi/15987/pojezierze-palowickie