Pszczyna to bardzo urokliwe miasteczko, które znajduje się w południowej Polsce, w województwie śląskim. Jest ono często nazywane Perłą Górnego Śląska, a to dlatego, że wyróżnia się piękną architekturą, niepowtarzalną atmosferą oraz bardzo bogatą historią. Miasto to zostało bowiem założone na przełomie XIII i XIV wieku, a pierwszy zamek książąt piastowskich stał tu już w XII wieku! To właśnie dlatego z roku na rok Pszczyna zyskuje na popularności, w wyniku czego liczba odwiedzających ją podróżników zarówno tych z naszego kraju, jak i zza granicy stale rośnie. Co zatem warto na miejscu zobaczyć? Jakie są najciekawsze atrakcje turystyczne w samej Pszczynie i jej okolicy? Tego dowiecie się z dzisiejszego artykułu! Zapraszamy do lektury!
Spis treści:
1. Gdzie leży Pszczyna?
2. Co warto zobaczyć w Pszczynie?
3. Lista najciekawszych atrakcji turystycznych w Pszczynie
• Zamek w Pszczynie
• Rynek w Pszczynie
• Ratusz w Pszczynie
• Kościół ewangelicki w Pszczynie
• Kościół Wszystkich Świętych w Pszczynie
• Brama Wybrańców w Pszczynie
• Ulica Piastowska w Pszczynie
• Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie
• Stajnie Książęce w Pszczynie
• Park Zamkowy w Pszczynie
• Rezerwat Przyrody Żubrowisko w Pszczynie
• Jezioro Łąka w Pszczynie
• Jezioro Goczałkowickie w Goczałkowicach-Zdroju
Gdzie leży Pszczyna?
Pszczyna to niewielkie miasto, które leży w województwie śląskim, w południowej Polsce. Miejscowość ta w większości ulokowana jest w południowej części Równiny Pszczyńskiej, nad rzeką Pszczynką, czyli lewym dopływem Wisły, natomiast jej południowa część leży już w Dolinie Górnej Wisły. Od Katowic, czyli stolicy województwa śląskiego dzieli ją około 40 kilometrów, a od Krakowa, czyli stolicy województwa małopolskiego około 100 kilometrów. To powoduje, że Pszczyna jest bardzo dobrze skomunikowana z całym regionem, dzięki czemu można do niej dotrzeć zaledwie w kilkadziesiąt minut z każdego z tych miast.
Co warto zobaczyć w Pszczynie?
Pszczyna jest zaliczana do najpiękniejszych miast w południowej Polsce. I nic w tym dziwnego, wszak miejscowość ta od lat przyciąga turystów swoją malowniczą scenerią, niepowtarzalną atmosferą i bogatą historią, która sięga początków Polski Piastów. Do tego w jej okolicy pełno jest pięknych lasów i rozległych akwenów, dzięki czemu miasteczko to przypadnie do gustu podróżnikom o różnych upodobaniach turystycznych, w końcu na miejscu można połączyć zwiedzanie wiekowych zabytków z aktywnym wypoczynkiem na łonie na natury. Wobec tego, zacznijmy od architektonicznych perełek, które znajdują się na ternie miasta. Zaliczamy do nich między innymi zamek, w którym aktualnie mieści się muzeum, stary rynek, neorenesansowy ratusz, kościół ewangelicki, kościół parafialny pod wezwaniem Wszystkich Świętych oraz Bramę Wybrańców. Dodatkowo, zarówno zarówno sama Pszczyna, jak i jej okolice stanowią idealne tereny do pieszych i rowerowych wędrówek. To dlatego, że w mieście i dookoła niego znajduje się wiele pięknych terenów, w tym przede wszystkim Park Zamkowy, rezerwat przyrody Żubrowisko, jezioro Łąka, jezioro Goczałkowickie oraz staw Cyranka. Jak więc widać, w mieście tym każdy znajdzie coś dla siebie i dotyczy to zarówno miłośników zwiedzania zabytków, jak i osób lubiących spędzać czas w otoczeniu przyrody. Co zatem jeszcze warto zobaczyć w tym klimatycznym miasteczku? Mamy dla Was kilkanaście wspaniałych propozycji! Sprawdźcie najciekawsze atrakcje turystyczne w Pszczynie i jej okolicy!
Lista najciekawszych atrakcji turystycznych w Pszczynie
1. Zamek w Pszczynie
Jedną z największych atrakcji w Pszczynie jest zamek, w którym aktualnie mieści się Muzeum Zamkowe. W rzeczywistości jest to jednak pałac, a konkretniej dawna rezydencja magnacka, która powstała w miejscu twierdzy z początku XV wieku, zbudowanej w miejscu fortyfikacji z XII wieku. Według historyków, budowla ta została wzniesiona jako strażnica, aby chronić szlak handlowy łączący Morawy z Rusią Kijowską, pełniąc przy tym również funkcję zamku myśliwskiego. Przez te wszystkie lata istnienia zamek pszczyński wielokrotnie zmieniał właścicieli, w wyniku czego jego wygląd znacząco uległ zmianie. Twierdzą władali bowiem książęta piastowscy z linii opolsko-raciborskiej, czescy Przemyślidzi z Opawy, węgierska rodzina Turzonów ze Spisza, ród śląski Promnitzów z Żar, Anhaltowie z Köthen oraz Hochbergowie z Książa. Efektem tego była przebudowa w stylu renesansowym w XVI wieku, w stylu barokowym w XVIII wieku i ponownie w XIX wieku w stylu francuskiego baroku z czasów Ludwika XIII, na skutek której uzyskał on swój dzisiejszy kształt architektoniczny. Na szczęście jest to jeden z niewielu obiektów historycznych, który podczas II wojny światowej nie został zniszczony, dzięki czemu po dziś dzień można w nim podziwiać doskonale zachowane wnętrza wraz z wyposażeniem. Obecnie, znajdujące się w nim Muzeum Zamkowe jest placówką naukową i ośrodkiem kultury, w którym można oglądać mnóstwo wystaw związanych z historią zarówno samej Pszczyny, jak i regionu.
2. Rynek w Pszczynie
Kolejną bardzo ciekawą atrakcją w Pszczynie jest stary rynek, który jednocześnie uznawany jest za jeden z najcenniejszych zabytków w mieście! Jak bowiem twierdzą historycy, osada, która jest zalążkiem współczesnej miejscowości, zaczęła się formować pomiędzy XI a XII wiekiem przy trakcie handlowym, biegnącym z Krakowa przez Oświęcim w kierunku Bramy Morawskiej i dalej do Czech lub nad Dunaj. Jej usytuowanie przy szlaku poskutkowało uformowaniem placu handlowego, który w późniejszych latach, a konkretniej w XIII wieku został przekształcony w rynek, na którym odbywały się cotygodniowe targi i doroczne jarmarki. To właśnie ten rynek stanowi centralny punkt Pszczyny i od wieków wokół niego skupia się jej życie. Obecnie jest on uznawany za jeden z największych i najpiękniejszych w południowej Polsce, zwłaszcza że po dziś dzień zachował swój tradycyjny, średniowieczny układ przestrzenny. Dookoła otaczają go starannie odrestaurowane kamieniczki z XVIII i XIX wieku, które nadają temu miejscu niepowtarzalnego klimatu, a granice średniowiecznego układu przestrzennego określają ulice Warowna, Piwowarska i Basztowa. Świetnym pomysłem jest więc wybranie się do jednej ze znajdujących się na rynku restauracji lub kawiarni i delektując się lokalnymi przysmakami podziwianie piękna okolicznej architektury.
3. Ratusz w Pszczynie
Ratusz w Pszczynie to jeden z najstarszych budynków w mieście, który został wzniesiony prawdopodobnie w 1658 roku. Jest to neorenesansowa budowla, usytuowana w północnej pierzei starego rynku, przylegająca do kościoła ewangelickiego, która od trzech wieków jest siedzibą władz miejskich. Gmach ten stał się jednak ratuszem dopiero w 1716 roku, kiedy to miasto zdecydowało się na jego zakup od Anny Marii, wdowy po Mateuszu Janiku, która sprzedała go za 110 złotych reńskich. Kilka lat później, a konkretniej w 1738 roku fundacja parafii katolickiej w Pszczynie ufundowała wieżę, którą dobudowano do ratusza i umieszczono na niej zegar. Jego następna rozbudowała nastąpiła w 1861 roku, podczas której do obiektu dodano piętro i rozszerzono budynek w głąb działki. Tymczasem jego dzisiejszy neorenesansowy wygląd jest wynikiem gruntownej przebudowy, która miała miejsce w 1931 roku. Jest to więc gratka dla wszystkich miłośników architektury oraz osób lubiących podziwiać zabytki. Do tego codziennie w południe z ratusza rozbrzmiewa hejnał miejski oparty na miejscowej pieśni ludowej.
4. Kościół ewangelicki w Pszczynie
Tuż obok ratusza znajduje się zabytkowy kościół ewangelicki, który został wzniesiony w latach od 1743 do 1746 roku z fundacji Erdmanna Promnitza, według projektu nadwornego architekta Promnitzów, czyli Christiana Jahne. W późniejszych latach, a konkretniej w 1860 roku dobudowano do niego wieżę, a w 1896 roku ufundowano nowe organy. Niestety, w 1905 roku kościół doszczętnie spłonął, w efekcie czego niezbędna była jego odbudowa. Zadania tego podjął się Scheinnert, czyli architekt, który prowadził również przebudowę zamku Książ. Efektem jego działań było zakończenie prac w 1907 roku, w wyniku których powstał neobarokowy gmach kościelny, który obecnie jest największą salą w mieście. Sam kościół od strony rynku ma okazały portal z dwiema kolumnami jońskimi, niewielkie okna na parterze oraz wielkie na pierwszym piętrze. Po jego północno-zachodniej stroni wznosi się wieża, która zwieńczona jest miedzianym hełmem, a dach budowli wykonany jest w stylu mansardowym. Na uwagę zasługuje też wnętrze kościoła, bowiem znajduje się w nim ołtarz z obrazem Wniebowstąpienia Pana Jezusa, który jest darem od księżnej Augustyny Anhalt-Köthen.
5. Kościół Wszystkich Świętych w Pszczynie
Kolejnym zabytkiem sakralnym w Pszczynie jest Kościół Wszystkich Świętych, który znajduje się nieopodal starego rynku. Pierwsza wzmianka o tej rzymskokatolickiej świątyni pochodzi już z 1326 roku. Niestety, przez te wszystkie lata swojego istnienia była ona wielokrotnie przebudowywana, a jej obecna forma jest efektem rekonstrukcji, która miała miejsce w 1754 roku. To dlatego, że kilka lat wcześniej, a konkretniej w 1748 roku pożar doszczętnie ją zniszczył, w wyniku czego niezbędna była jej odbudowa. Nową świątynię wzniesiono wykorzystując mury starej, a w późniejszych latach jeszcze kilkukrotnie ją przerabiano. W 1849 roku dobudowano do niej wieżę, a w 1930 roku postawiono boczną kaplicę od strony południowej i zakrystię od strony północnej. Na uwagę zasługuje jednak nie tylko jej historia, ale również wnętrze. W kościele tym znajduje się bowiem piękna kaplica z XVII wieku oraz ołtarz późnobarokowy z XVIII wieku z rzeźbami świętych Piotra i Pawła, aniołów oraz obrazem świętej Trójcy, a także malownicze witraże z końca XVIII wieku.
6. Brama Wybrańców w Pszczynie
Brama Wybrańców to jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych zabytków w Pszczynie, który znajduje się w południowo-zachodniej części rynku. Obiekt ten został wzniesiony w 1687 roku, w miejscu dawnej, XV-wiecznej wartowni, przez budowniczego Consilio Miliusa na zlecenie ówczesnego właściciela zamku, Baltazara Promnitza, jako główny wjazd na teren twierdzy. Niegdyś Brama Wybrańców była też siedzibą straży zamkowej, do której żołnierze wybierani byli przez władających zamkiem Promnitzów spośród chłopów z podległych im włości, a wybrani nazywani byli „wybrańcami”, skąd właśnie nazwa baszty. Obecnie na miejscu można podziwiać piękny parterowy budynek z cegły, otynkowany z załamanym w kierunku południowym skrzydłem, łączącym go z oficyną i okrągłą wieżą, do którego prowadzi brukowana droga. Tuż nad wejściem do niego umieszczona jest tablica z inskrypcją zawierającą datę budowy oraz dwa kartusze kamienne z herbami Baltazara Promnitza i Emilii Agnieszki Saskiej, które są kopią oryginałów wmurowanych w ścianę przejazdu.
7. Ulica Piastowska w Pszczynie
Ulica Piastowska to jedna z głównych ulic handlowych w Pszczynie, która ciągnie się od starego rynku do ulicy Dworcowej. Na miejscu można podziwiać szereg zabytkowych kamieniczek pochodzących jeszcze z XVIII wieku, a część z nich po dziś dzień zdobią dawne godła cechowe. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj przede wszystkim budynek apteki „Pod Murzynem”, którą zdobi piękna rzeźba figuralna, przedstawiająca Murzynka, kamienica „Pod Lwem”, która stoi w miejscu nieistniejącej już Bramy Krakowskiej, a także kamienica z secesyjnymi zdobieniami. Do tego na jej końcu stoi niski, kryty gontem budynek z przełomu XVIII i XIX wieku, w którym mieści się siedziba Muzeum Prasy Śląskiej.
8. Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie
Przechadzając się ulicą Piastowską warto zajrzeć też do wspomnianego Muzeum Prasy Śląskiej, które znajduje się pod numerem 26. To dlatego, że od XIX wieku Pszczyna była jednym z ważniejszych ośrodków drukarstwa na Górnym Śląsku, w związku z czym postanowiono stworzyć miejsce, w którym zaprezentowana będzie cała historia lokalnej prasy. Efektem tego było otwarcie muzeum w 1985 roku, w rocznicę wydania pierwszej polskiej gazety na Górnym Śląsku, czyli „Tygodnika Polskiego Poświęconego Włościanom”, wydawanego właśnie w Pszczynie w latach od 1845 do 1846 roku. Obecnie na miejscu można podziwiać dzieje prasy śląskiej od jej początków, aż do 1939 roku, w tym gazety wydawane przez Wojciecha Korfantego, Stanisława Ligonia i Karola Miarkę, a także zabytkowe maszyny i urządzenia drukarskie. Dodatkowo, w muzeum znajduje się Izba Telemanna, czyli sala muzyki i poezji, w której prezentowane są zbiory dawnych instrumentów muzycznych, w tym przede wszystkim XVIII-wieczny pozytyw.
9. Stajnie Książęce w Pszczynie
Stajnie Książęce to kolejny bardzo ciekawy zabytek, który znajduje się w pobliżu pszczyńskiego zamku. Pierwsza wzmianka o nich pochodzi z pszczyńskiego urbarza z 1629 roku, czyli księgi zawierającej spis majątku właściciela ziemskiego. Istniejący dzisiaj kompleks został wzniesiony jednak dopiero w latach od 1864 do 1869 roku w stylu neoromańskim, według projektu Oliviera Pavelta. W jego skład wchodzi powozownia wybudowana w 1864 roku, stajnie wraz z siodlarnią z 1867 roku oraz ujeżdżalnia z 1869 roku, a także dobudowane później murowane garaże dla książęcych samochodów, które wzniesiono pomiędzy 1904 a 1910 rokiem. Główny obiekt to piętrowy budynek z cegły, na rzucie prostokąta wydłużonego w osi wschód-zachód, z okrągłą wieżą w narożniku północno-zachodnim, przylegającym do ujeżdżalni. Jego styl architektoniczny jest ściśle powiązany z powstałym wcześniej budynkiem powozowni. Jest to więc gratka dla wszystkich miłośników historii, którą zdecydowanie warto odwiedzić podczas zwiedzania Pszczyny, zwłaszcza że obecnie stajnia przynależy do Muzeum Zamkowego, w związku z czym jest otwarta dla zwiedzających.
10. Park Zamkowy w Pszczynie
Aby odpocząć od zgiełku miasta, najlepiej wybrać się do Parku Zamkowego. Jest to zabytkowy park krajobrazowy w stylu angielskim o powierzchni 156 hektarów, zajmujący dno płytkiej doliny Pszczynki, który znajduje się tuż obok Muzeum Zamkowego. Na miejscu wydzielone są trzy różniące się od siebie strefy: Park Zamkowy, Park Dworcowy oraz Park Zwierzyniec. Warto więc zacząć od najważniejszego, czyli Parku Zamkowego. Jest to park, który zajmuje 48 hektarów i jest uważany za jeden z najpiękniejszych parków na Śląsku. Jego początki sięgają połowy XVI wieku, zaś obecny styl angielski pochodzi z drugiej połowy XIX wieku. Na jego terenie znajdują się stawy, drzewa, łąki oraz wkomponowane zabytkowe obiekty małej architektury. Druga część parku to Park Dworcowy, rozciągający się na powierzchni 2 hektarów, w którym znajduje się skansen „Zagroda Wsi Pszczyńskiej”. Na miejscu można podziwiać najcenniejsze zabytki drewnianej architektury ludowej, pochodzące przede wszystkim z okolicznych wsi. Trzecia część parku to Park Zwierzyniec, który powstał w 1792 roku po osuszeniu wielkiego stawu miejskiego. Obecnie zajmuje on nieco ponad 100 hektarów, w tym blisko 10 hektarów przeznaczonych na pokazową zagrodę żubrów, w której można obserwować żubry, muflony, jelenie, daniele, sarny oraz kilka gatunków ptaków. Każdy z tych parków jest więc idealnym miejscem, aby zrelaksować się po całym dniu zwiedzania i odpocząć w pięknych okolicznościach przyrody.
11. Rezerwat Przyrody Żubrowisko w Pszczynie
Rezerwat Przyrody Żubrowisko znajduje się w kompleksie leśnym Nadleśnictwa Kobiór w Jankowicach, około 5 kilometrów na północny-wschód od Pszczyny. Jest to największy rezerwat w województwie Śląskim, który został utworzony w celach naukowych, dydaktycznych i turystycznych hodowli żubrów linii pszczyńskiej. Na terenie rezerwatu żyje około 40 osobników, a cały kompleks jest ogrodzony ze względów sanitarnych. Mimo to na miejscu znajduje się zagroda hodowlana, która obejmuje łąkę i stary drzewostan bukowo-sosnowy, a tuż obok niej przebiega ścieżka dydaktyczna, z której można podziwiać te majestatyczne zwierzęta w ich naturalnym środowisku, jednocześnie ich niepokojąc. Dodatkowo, na ścieżce obok zagrody ustawionych kilka tablic, które opisują żubry oraz przedstawiają zagadnienia związane z ochroną przyrody, ekologią lasu i gospodarką leśną. Do tego na terenie rezerwatu usytuowany jest budynek dydaktyczny, w którym mieści się sala konferencyjna i biblioteka, a także wiata widokowa, z której można oglądać łąkę i stanowiska do karmienia żubrów.
12. Jezioro Łąka w Pszczynie
Kolejną atrakcją związaną z naturą jest jezioro Łąka, które usytuowane jest na skraju Parku Zwierzyniec. Na miejscu znajduje się sporych rozmiarów zbiornik utworzony w 1987 roku na rzece Pszczynce wskutek budowy żelbetowej zapory. Akwen ten pełni kilka funkcji, bowiem jezioro stanowi obiekt przeciwpowodziowy, chroniący Pszczynę i okolicę przed zalaniem, a dodatkowo przy zaporze funkcjonuje pompownia przemysłowa, która zaopatruje okoliczne kopalnie w wodę. Oczywiście nad jeziorem Łąka jest również miejsce na rekreację: na południowo-wschodnim wybrzeżu ulokowana jest plaża wraz z przystanią, a zachodnia część zbiornika spodoba się przede wszystkim wielbicielom przyrody, ponieważ jest dzika i zarośnięta, dzięki czemu można w niej spacerować z dala od zgiełku miasta.
13. Jezioro Goczałkowickie w Goczałkowicach-Zdroju
Na południe od jeziora Łąka znajduje się jeszcze większy akwen, który jest jedną z największych atrakcji pobliskich Żor, mianowicie jezioro Goczałkowickie. Zbiornik ten został utworzony w 1956 roku przez spiętrzenie wód zaporą w Goczałkowicach-Zdroju. Obecnie jest to jeden z największych tego typu zalewów w Polsce, którego powierzchnia maksymalna wynosi aż 3200 hektarów! Jego główną funkcją jest zaopatrywanie mieszkańców Śląska w wodę pitną, ochrona Pszczyny i okolicznych terenów przed powodziami, wyrównywanie przepływów w okresie suszy oraz gospodarka rybacka. Oczywiście na nad jeziorem Goczałkowickim jest również miejsce na rekreację: w jego północno-zachodniej części znajduje się kilka mniejszych plaż, a w jego wschodniej części ulokowana jest ogromna zapora, po której można spacerować. Do tego część terenów wokół akwenu jest zalesiona, dzięki czemu znajduje się tam wiele pięknych tras, na których można odetchnąć od miasta.
Bibliografia:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pszczyna
https://www.pszczyna.pl/dla_turystow/atrakcje-turystyczne
https://zamek-pszczyna.pl/
http://www.osw.moris.pszczyna.pl
https://slaskie.travel/poi/1011406/jezioro-goczalkowickie-w-goczalkowicach-zdroju