Będzin to miasto z bardzo bogatą historią, które znajduje się w południowej Polsce, w województwie śląskim. Jest to jedna z najstarszych miejscowości Małopolski, która wyróżnia się wieloma majestatycznymi zabytkami, piękną architekturą oraz mnóstwem zieleni ulokowanej zarówno na jej terenie, jak i w pobliskiej okolicy. Oznacza to, że na miejscu każdy znajdzie coś dla siebie, dlatego podczas szukania kierunku na weekendowy wypad, zdecydowanie warto wziąć miasto to pod uwagę. Co więc dokładniej powinno się zobaczyć na miejscu? Jakie są najciekawsze atrakcje turystyczne w samym Będzinie i jego sąsiedztwie? Tego dowiecie się z dzisiejszego artykułu! Zapraszamy do lektury!
Spis treści:
1. Gdzie leży Będzin?
2. Co warto zobaczyć w Będzinie?
3. Lista najciekawszych atrakcji turystycznych w Będzinie
• Zamek Królewski w Będzinie
• Pałac Mieroszewskich w Będzinie
• Synagoga Mizrachi w Będzinie
• Kościół parafialny pw. Świętej Trójcy w Będzinie
• Podziemia Będzińskie
• Góra Świętej Doroty w Będzinie
• Plaża nad Czarną Przemszą w Będzinie
• Las Grodziecki w Będzinie
• Pogoria III w Dąbrowie Górniczej
• Park Zielona w Dąbrowie Górniczej
Gdzie leży Będzin?
Będzin to niewielkie miasto, które leży w województwie śląskim, nad rzeką Czarną Przemszą i Brynicą, na Wyżynie Śląskiej, w południowej Polsce. Miejscowość ta usytuowana jest na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego oraz konurbacji katowickiej. Od Katowic, czyli stolicy województwa śląskiego dzieli ją około 13 kilometrów, a od Krakowa, czyli stolicy województwa małopolskiego około 70 kilometrów. To powoduje, że Będzin jest bardzo dobrze skomunikowany z całym regionem, dzięki czemu można do niego dotrzeć w bardzo krótkim czasie z każdego z tych miast.
Co warto zobaczyć w Będzinie?
Będzin to jedno z najstarszych miast Małopolski i województwa śląskiego, które jest historyczną stolicą regionu Zagłębia Dąbrowskiego. Pierwsza wzmianka dotycząca wsi o takiej nazwie pochodzi z 1301 roku, a w 1346 roku w jej miejscu powstaje miasto na prawie polskim. Mimo to, jego historia sięga już IX wieku, kiedy to na Górze Zamkowej plemię Wiślan wzniosło gród, który miał strzec szlaku handlowego z Kijowa przez Kraków na Śląsk i do Norymbergi. W późniejszych latach, a konkretniej w drugiej połowie XIII wieku do fortyfikacji dobudowano cylindryczną, kamienną wieżę, a w XIV wieku Kazimierz Wielki dobudował do niej zamek, który przetrwał aż do dziś. Do tego w okolicy Będzina pełno jest pięknych lasów i rozległych akwenów, dlatego miasto to przypadnie do gustu podróżnikom o różnych upodobaniach turystycznych, w końcu na miejscu można połączyć zwiedzanie wiekowych budowli z aktywnym wypoczynkiem na łonie na natury. Co więc jeszcze warto w nim zobaczyć? Mamy dla Was kilkanaście wspaniałych propozycji! Sprawdźcie najciekawsze atrakcje turystyczne w Będzinie i jego sąsiedztwie!
Lista najciekawszych atrakcji turystycznych w Będzinie
1. Zamek Królewski w Będzinie
Zamek Królewski w Będzinie to jedna z największych atrakcji w mieście. Jego historia sięga IX wieku, kiedy to w miejscu obecnej fortyfikacji plemię Wiślan wzniosło gród, który miał strzec szlaku handlowego z Kijowa przez Kraków na Śląsk i do Norymbergi. Budowę późniejszego zamku rozpoczęto jednak dopiero w drugiej połowie XIII wieku, gdy za panowania Bolesława Wstydliwego, w obrębie grodu wzniesiono cylindryczną, kamienną wieżę, czyli tak zwany stłop. Dopiero w 1349 roku Kazimierz Wielki dobudował do niej zamek, który początkowo składał się z zamku górnego, otoczonego dwoma pierścieniami murów, a później dostawiono do niego zamek dolny, z bramą wjazdową od strony północnej. Całość włączono do systemu Orlich Gniazd w Małopolsce, czyli fortyfikacji, które niegdyś strzegły granicy Królestwa Polskiego. To dlatego, że twierdza ta powstała w miejscu o ogromnym znaczeniu strategicznym, bowiem jej zadaniem była ochrona przebiegającej u jej podnóży granicy śląsko-małopolskiej oraz zapewnienie bezpieczeństwa przeprawom przez Czarną Przemszę, przez którą przebiegał ważny trakt handlowy. Mimo tak burzliwej historii, budowla ta przetrwała aż po dziś dzień. Jest to więc gratka dla wszystkich miłośników historii, zwłaszcza że obecnie znajduje się niej muzeum, w którym można podziwiać okazałą wystawę przedstawiającą zawiłe dzieje całego regionu.
2. Pałac Mieroszewskich w Będzinie
Pałac Mieroszewskich w Będzinie to kolejny bardzo ważny zabytek, który znajduje się nieopodal zamku. Budowla ta została wzniesiona przez Kazimierza Mieroszewskiego w 1702 roku, jako symbol pozycji i rangi rodu Mieroszewskich w Księstwie Siewierskim. Jest to typowo XIII-wieczna siedziba szlachecka, która wzorowana była na pałacach francuskich. Obiekt ten ma dwie kondygnacje i amfiladowy układ pokoi. W jego centralnej części znajduje się sień, która prowadzi od drzwi wejściowych do drzwi ogrodowych, a z boku znajdują się schody, po których wchodzi się na piętro. Co ciekawe, we wnętrzu budynku zachowały się polichromie z XVIII wieku, które odkryto podczas prac konserwatorskich na przełomie lat 70 i 80. Można na nich podziwiać wielkich antycznych wodzów, w tym między innymi Hannibala, Pompejusza czy Scypiona Afrykańskiego. Do tego w pomieszczeniach po stronie zachodniej odkryto sceny rycerskich pojedynków i medaliony portretowe, a w skrzydle południowym sceny polowań rozgrywające się w pejzażu, w który wkomponowano pobliski Zamek Królewski. Całość dopełniają kominki, stylowe meble, wyroby rzemiosła artystycznego oraz kolekcja malarstwa portretowego i pejzażowego z XVIII i XIX wieku. Dodatkowo, Pałac Mieroszewskich jest częścią Muzeum Zagłębia, dlatego w jego wnętrzu można podziwiać zbiory archeologiczne, etnograficzne i historyczne.
3. Synagoga Mizrachi w Będzinie
Synagoga Mizrachi to publiczny dom modlitwy, który znajduje się w podziemiach kamienicy przy ulicy Potockiego 3 w Będzinie. Świątynia ta powstała w XIX wieku z inicjatywy i funduszy kupca Jakuba Chila Winera i od momentu jej utworzenia stała się bardzo ważnym miejscem dla historii i kultury miasta. Co ciekawe, jest to jedyna synagoga w miejscowości, która przetrwała czasy II wojny światowej bez żadnych zniszczeń i uszkodzeń. Niestety, po wojnie przez wiele lat stała ona zapomniana, a jej lokalizacja była nieznana. Dopiero w 2003 roku podczas spotkania Adama Szydłowskiego, czyli prezesa Zagłębiowskiego Centrum Kultury Żydowskiej, z Menachemem Liwerem, jego żoną i rodziną, dowiedziano się o istnieniu synagogi w podziemiach kamienicy. W 2004 roku członkom Zagłębiowskiego Centrum Kultury Żydowskiej udało się wejść do jej wnętrz, po czym przystąpiono do jej sprzątania i porządkowania. Na szczęście na miejscu zachowały się piękne malowidła i freski będzińskiego malarza Altka Winera, na których można podziwiać grób Absaloma, uliczkę Jaffe, grób Racheli oraz motywy roślinne. Do tego na stropie znajdują się malowidła przedstawiające Dwanaście Plemion Izraela oraz gwiazdę Dawida. Świątynia ta jest więc gratką dla wszystkich miłośników budowli sakralnych, zwłaszcza że jest to jest jedna z siedmiu synagog w Polsce, w której zachował się pełny cykl znaków zodiaku.
4. Kościół parafialny pw. Świętej Trójcy w Będzinie
Następnym zabytkiem sakralnym, który powinien odwiedzić każdy miłośnik historii, jest kościół parafialny pod wezwaniem Świętej Trójcy, który znajduje się tuż obok zamku. Pierwsze wzmianki o tej budowli pochodzą z 1308 roku, tak więc słuszne są przypuszczenia historyków, że najstarsze partie murów pamiętają jeszcze czasy średniowiecza. W pełni murowany kościół wzniesiono bowiem w 1363 roku na zlecenie samego Kazimierza Wielkiego. Początkowo był to kościół w stylu gotyckim, jednonawowy, prostokątny, z wysoką kwadratową wieżą, a w późniejszych latach jeszcze kilkukrotnie go przebudowywano. Pierwsza gruntowna przebudowa miała miejsce w 1601 roku i była efektem sprofanowania świątyni przez różnowierców z 1577 roku, a druga przebudowa nastąpiła w 1660 roku po jej doszczętnym zniszczeniu, ograbieniu i spaleniu podczas najazdu Szwedów. Wówczas po zakończeniu wojny zrekonstruowano kościół w stylu barkowym. Kolejna ingerencja w jego architekturę miała miejsce na początku XIX wieku, kiedy dobudowano do niego kaplice od strony północnej i południowej, a następnie pod koniec XIX wieku świątynię ponownie rozbudowano i przekształcono. Obecnie główne wejście do niej znajduje się w wieży od strony zachodniej. W jej wnętrzu można podziwiać między innymi herb rodziny Mieroszewskich, portrety Wojciecha Mieroszewskiego oraz Doroty z Bebulna Goławskiej, a także freski przedstawiające Trójcę Świętą oraz zabytkowe złocone rozety.
5. Podziemia Będzińskie
Podziemia Będzińskie to kolejna bardzo ciekawa atrakcja, która zadowoli przede wszystkim miłośników historii. Jest to podziemna trasa turystyczna, która liczy około 400 metrów i została urządzona we wnętrzu Góry Zamkowej. I choć część osób nazywa ją lochami, to jak wynika z odnalezionych w Archiwum Państwowym w Katowicach zdjęć, jest to nieukończona budowa schronu przeciwlotniczego z okresu II wojny światowej. Będzin był bowiem narażony na naloty bombowe aliantów, w związku z czym Niemcy postanowili wybudować na miejscu schrony, które początkowo miały stanowić ochronę dla stacjonujących tu oddziałów wojskowych i administracji, a później także dla niemieckiej ludności cywilnej. W wyniku tego w latach od 1943 do 1944 roku więźniowie obozów koncentracyjnych wydrążyli w Górze Zamkowej tunel, do którego wejście znajduje się przy Al. Kołłątaja. Na miejscu temperatura oscyluje pomiędzy 9 a 12 stopni Celsjusza, a szlak wiedzie sztolniami oraz korytarzami schronu.
6. Góra Świętej Doroty w Będzinie
Góra Świętej Doroty to wzgórze o wysokości 382 metrów n.p.m, które znajduje się na Wyżynie Katowickiej, na terenie dzielnicy Grodziec w Będzinie. Jest to najwyższe wzniesienie w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym, z którego rozpościerają się piękne widoki na okoliczne miasta i tereny zielone. Co ciekawe, historia tego miejsca sięga czasów kultury łużyckiej, czyli od XIV do III wieku p.n.e, kiedy to na wzgórzu znajdowała się osada mieszkalna i pogańskie miejsce kultu. Obecnie zaś na jego szczycie usytuowany jest kościół pod wezwaniem św. Doroty, który został wybudowany w 1635 roku jako filialna świątynia kościoła pod wezwaniem św. Katarzyny. Budowla ta jest wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Niestety, jest ona otwierana tylko kilka razy w roku, tak więc jej wnętrze można obejrzeć jedynie podczas uroczystości patronki św. Doroty, która wypada 6 lutego, uroczystości Przemienienia Pańskiego, która wypada 6 sierpnia oraz 6 dnia każdego miesiąca.
7. Plaża nad Czarną Przemszą w Będzinie
Osoby lubiące wypoczywać na łonie natury z pewnością powinny odwiedzić plażę nad Czarną Przemszą, która znajduje się we wschodniej części Będzina. Na miejscu w pięknych okolicznościach przyrody można przysiąść pod jedną z palm, pod którą odpocznie się od zgiełku miasta, a podczas relaksu można posilić się w plażowym barze, w którym serwowane są napoje, lody oraz przekąski. Do tego na miejscu została przygotowana strefa rekreacji, która obejmuje zarówno miejsca do odpoczynku, jak również aktywnego spędzania czasu, w tym między innymi boisko do gry w piłkę plażową oraz niewielka siłownia plenerowa. Najmłodsi mogą skorzystać też z edukacyjnej ścieżki dydaktycznej oraz ogromnego statku pirackiego ze zjeżdżalniami. Jest to więc doskonałe miejsce, aby po zwiedzaniu będzińskich zabytków usiąść i nabrać sił przed kolejnymi atrakcjami.
8. Las Grodziecki w Będzinie
Następną gratką dla miłośników przyrody jest Las Grodziecki, który znajduje się w dzielnicy Grodziec, w północnej części miasta. Ten sporych rozmiarów kompleks leśny to jeden z trzech obszarów chronionego krajobrazu w Będzinie. Na jego terenie dominują siedliska leśne, a wzdłuż cieków i zagłębień wykształciły się siedliska łęgowe. Las ten porastają przede wszystkim jesiony, jawory, klony, brzozy, dęby szypułkowe, sosny i świerki, a w jego środkowej części usytuowane są rozległe fragmenty wilgotnych łąk, gdzie występują liczne zagłębienia wodne. Do tego jest to jedyna ostoja fauny leśnej w Będzinie, w której występują między innymi myszołowy, jastrzębie, kruki, strzyżyki, dzięcioły duże oraz dzięcioły grubodziobe, a także sarny, lisy i dziki. Jest to więc idealne miejsce, aby odpocząć od zgiełku miasta, spacerując pomiędzy drzewami i delektując się pięknymi okolicznościami przyrody.
9. Pogoria III w Dąbrowie Górniczej
Kolejną atrakcją związaną z naturą jest okazały akwen o nazwie Pogoria III, który znajduje się na skraju północno-wschodniej granicy Będzina. Jest to poeksploatacyjny zbiornik, który powstał na początku lat 70 wskutek kontrolowanego zalania nieczynnych wyrobisk piaskowych. Obecnie pełni on funkcje przyrodnicze i krajobrazowe mimo statusu rezerwowego źródła wody do celów przemysłowych. To dlatego, że woda w Pogorii III jest bardzo czysta, dzięki licznym małżom, które ją filtrują. Jest to więc idealne miejsce, aby odpocząć od zgiełku miasta, zwłaszcza że na miejscu znajduje się sporych rozmiarów plaża oraz przystań dla jachtów i łódek. Do tego wokół akwenu ulokowana jest trasa spacerowa, a sam zbiornik jest miejscem uprawiania wędkarstwa, żeglarstwa, sportów wodnych i nurkowania.
10. Park Zielona w Dąbrowie Górniczej
Wybierając się nad zbiornik Pogoria III warto też odwiedzić usytuowany tuż obok Park Zielona, który jest idealnym miejscem, aby cieszyć się bliskim kontaktem z naturą. Znajduje się on na pograniczu Będzina i Dąbrowy Górniczej, kilkaset metrów od akwenu. Park ten powstał w 1932 roku w miejscu lasu dębowego, aby chronić okoliczną przyrodę i zapewnić mieszkańcom miejsce do wypoczynku. Dzięki temu, wciąż można w nim spotkać rzadkie, będące pod ochroną, gatunki roślin i zwierząt. To tutaj można podziwiać między innymi rosnące lilie złotogłowie, śnieżyczki przebiśniegu, przylaszczki pospolite, a w koronach drzew niekiedy można usłyszeć drozda śpiewaka, kowalika oraz ziębę. Do tego na jego terenie znajduje się plac zabaw i liczne ławki, na których po całym dniu aktywności i zwiedzania można usiąść i oddać się wypoczynkowi w pięknych okolicznościach przyrody.
Bibliografia:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Będzin
https://muzeumzaglebia.pl
https://npp.slaskie.pl/vote/content/zaglebiowski-park-linearny
https://www.slaskie.travel/article/1020283/trasa-wokol-jeziora-pogoria-iii-w-dabrowie-gorniczej